Στην εποχή μας, η εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες σύμφωνα με τις νέες θεωρίες μάθησης -όπου η γνώση θεωρείται ανθρώπινο κατασκεύασμα και δεν υπάρχει ανεξάρτητα απ’ αυτούς που την κατέχουν -πραγματοποιείται μέσω ποικίλων προσεγγίσεων στη διδασκαλία και επιφυλάσσει νέους ρόλους τόσο για το δάσκαλο όσο και για το μαθητή.

Το σχολείο σήμερα δεν μπορεί να νοηθεί σαν ένας χώρος κλειστός, ως ο μοναδικός χώρος μάθησης. Οι ραγδαίες αλλαγές σε τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο οδήγησαν στην αναθεώρηση των παιδαγωγικών απόψεων, του περιεχομένου και της διαδικασίας προσέγγισης της γνώσης. Σημαντικές ευκαιρίες μάθησης για τους μαθητές, ιδιαίτερα στο μάθημα των Φυσικών Επιστημών, μπορούν να οργανωθούν από το δάσκαλο και σε άλλους χώρους εκτός του θεσμοθετημένου σχολείου. ΄Ένας από τους πιο σημαντικούς χώρους, ο οποίος μάλιστα εξασφαλίζει την επαφή με πραγματικά αντικείμενα και πρωτογενείς πηγές και οδηγεί στη σύνθεση παιδείας και πολιτισμού, είναι ο χώρος του μουσείου. Τα σύγχρονα μουσεία δεν είναι πια απλά μέρη που μπορεί κανείς να ικανοποιήσει μόνο την περιέργειά του, αλλά χώροι που μπορούν να προσφέρουν μοναδικές ευκαιρίες στην οικοδόμηση της γνώσης στο μάθημα των Φυσικών Επιστημών.

Τα μουσεία του μέλλοντος, θεωρούνται ως οι κατεξοχήν χώροι που μπορούν να εκπληρώσουν με επιτυχία τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις των νέων σχολικών Αναλυτικών Προγραμμάτων του μαθήματος των Φυσικών Επιστημών, αφού δραστηριοποιούν τις αισθήσεις, ερεθίζουν, παρακινούν, εμπνέουν και μερικές φορές καταπλήσσουν τους μαθητές. Επίσης ενθαρρύνουν την εξερεύνηση, την ανακάλυψη και προσφέρουν απελευθέρωση φυσική και πνευματική από τους περιορισμούς της τάξης.

Ζητείται όλο και περισσότερο από τους δασκάλους σήμερα, να οργανώσουν επισκέψεις, να καταστήσουν δυνατή και αποτελεσματική τη μάθηση και σε χώρους εκτός της θεσμοθετημένης σχολικής αίθουσας. Αυτή όμως η διάσταση του παιδαγωγικού και διδακτικού τους έργου έχει παραμεληθεί ως απαραίτητο εφόδιο της ακαδημαϊκής τους μόρφωσης. Έτσι οι δάσκαλοι, οργανώνουν επισκέψεις στα μουσεία, έχοντας ελάχιστη γνώση για το πως και τι είδους μάθηση μπορεί να επιτευχθεί σε ένα μουσείο και πως η μάθηση μπορεί να διευκολυνθεί από μέρους τους με κατάλληλο σχεδιασμό και οργάνωση δραστηριοτήτων.

Το θέμα της λειτουργικής και εποικοδομητικής προσέγγισης των Φυσικών Επιστημών μέσα στο μουσείο ή και σε ανοιχτούς μουσειακούς χώρους όπου θα δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές όχι μόνο να δουν, αλλά να σκεφτούν, να αναρωτηθούν, να καταγράψουν, να συγκρίνουν και να εξερευνήσουν, ασκούμενοι συγχρόνως στις επιστημονικές διαδικασίες είναι πολύ σημαντικό. Όπως έχει δείξει η διεθνής εμπειρία και οι ειδικοί έχουν αποδεχτεί, τα εκθέματα από μόνα τους δεν μπορούν να λειτουργήσουν επικοινωνιακά και ιδιαίτερα στον τομέα της μάθησης. Χρειάζονται κατάλληλα εκπαιδευμένοι δάσκαλοι, που θα σχεδιάζουν δραστηριότητες σχετικές με τις Φυσικές Επιστήμες, ώστε οι μαθητές να εμπλέκονται δημιουργικά ή αν δεν είναι δυνατό αυτό, να μπορούν με επάρκεια να προσαρμόζουν στις δυνατότητες των μαθητών τους τα έτοιμα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρουν τα ίδια τα μουσεία.

Περιεχόμενο του μαθήματος

1. Μπροστά στο μουσείο του μέλλοντος - η διευρυμένη έννοια του μουσείου.

2. Ο εκπαιδευτικός ρόλος του μουσείου γενικά και ιδιαίτερα στις Φυσικές Επιστήμες.

3. Τα μουσεία σε σχέση με τις καινούργιες ανάγκες των σχολικών Αναλυτικών Προγραμμάτων των Φυσικών Επιστημών.

4. Ενεργητικές προσεγγίσεις μάθησης στο χώρο του μουσείου. Η υπόθεση της εποικοδόμησης της γνώσης μέσα στο μουσείο.

5. Γνωριμία με τους χώρους και τους ανθρώπους του μουσείου (εκθέματα, αίθουσες προβολών, κέντρα τεκμηρίωσης, εμψυχωτές, ερμηνευτές…).

6. Μια σωστά οργανωμένη επίσκεψη σε μουσείο στα πλαίσια του Αναλυτικού Προγράμματος των Φυσικών Επιστημών.

7. Εκπαιδευτικά μουσειακά προγράμματα. Οι σημαντικότεροι σκοποί τους.

8. Γνωριμία με το εκπαιδευτικό υλικό και τα εκπαιδευτικά προγράμματα των μουσείων των σχετικών με τις Φυσικές Επιστήμες.

9. Σχεδιασμός και δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού σχετικού με τις Φυσικές Επιστήμες που θα χρησιμοποιεί τα εκθέματα των μουσείων. Συνεργασία με τα κέντρα τεκμηρίωσης των μουσείων.