6. Ο ρόλος του πειράματος στα διάφορα διδακτικά μοντέλα

Το πείραμα επιτελεί διαφορετικούς στόχους σε κάθε διδακτικό μοντέλο.
Στο διδακτικό μοντέλο που στηρίζεται στο συμπεριφορισμό το πείραμα έχει αποδεικτικό και επιβεβαιωτικό χαρακτήρα που κατά κανόνα είναι πείραμα επίδειξης που διεξάγεται από το διδάσκοντα ή καμιά φορά και από κάποιους καλούς μαθητές. Στόχος της πραγματοποίησης του πειράματος είναι η επαλήθευση κάποιου νόμου που ο διδάσκων απέδειξε στον πίνακα.

Στο ανακαλυπτικό μοντέλο διδασκαλίας η πραγματοποίηση του πειράματος στοχεύει στο να ανακαλύψουν οι μαθητές τη γνώση και παράλληλα να αποκτήσουν δεξιότητες στις επιστημονικές διαδικασίες ώστε να γίνουν μικροί επιστήμονες, στόχος πολύ φιλόδοξος για να επιτευχθεί στα πλαίσια μιας τάξης μικτής ικανότητας μαθητών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Στο διδακτικό μοντέλο της εποικοδόμησης της γνώσης ή του κονστρουκτιβισμού το πείραμα στοχεύει στην πρόκληση γνωστικής σύγκρουσης στους μαθητές ώστε να επιτευχθεί εννοιολογική αλλαγή. Αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό με το εξής παράδειγμα. Στους μαθητές δίνεται ένα φύλλο χαρτί πάνω στο οποίο έχει σχεδιαστεί ένα υποθετικό πείραμα που περιλαμβάνει ένα καμινέτο , πάνω στο οποίο υπάρχει ένα δοχείο με νερό που βράζει και ένα θερμόμετρο που δείχνει ότι η θερμοκρασία του νερού είναι περίπου 100 βαθμοί Κελσίου. Ρωτάμε τους μαθητές τη θα συμβεί κατά τη γνώμη τους στην ένδειξη του θερμομέτρου αν δυναμώσουμε τη φλόγα του καμινέτου. Να γράψουν την άποψή τους και να τη δικαιολογήσουν. Με τον τρόπο αυτό παίρνουμε τις ιδέες τους. Πολλοί μαθητές υποστηρίζουν ότι αν δυναμώσουμε τη φλόγα του καμινέτου η ένδειξη του θερμομέτρου θα αυξηθεί και δίνουν διάφορες εξηγήσεις. Στη συνέχεια τους δίνουμε τα υλικά και τους ζητάμε να πραγματοποιήσουν το πείραμα. Οι μαθητές διαπιστώνοντας ότι η θερμοκρασία δε μεταβάλλεται έρχονται σε γνωστική σύγκρουση και οι περισσότεροι αναθεωρούν τις απόψεις τους(εννοιολογική αλλαγή) και δέχονται την επιστημονική άποψη.