Το υλικό έχει σχεδιαστεί για να χρησιμοποιηθεί στο εργαστήριο από δασκάλους πριν ή κατά τη διάρκεια της άσκησης του επαγγέλματός τους. Η λέξη "εργαστήριο" χρησιμοποιείται για να προσδώσει μια ενεργητική χροιά στην εκπαίδευση εκπαιδευτικών, σύμφωνα με την επιθυμία των συγγραφέων. Η ενεργητική μάθηση περιλαμβάνει τόσο νοητική όσο και σωματική δραστηριοποίηση. Η συμμετοχή στο σχηματισμό ιδεών (παρά το γεγονός ότι άλλοι τις έχουν ήδη διατυπώσει) είναι βασικό συστατικό στοιχείο στη μάθηση με κατανόηση - σε κάθε επίπεδο - . Αυτός ο τρόπος μάθησης δίνει σε όλους τους εκπαιδευόμενους, και όχι μόνο στα παιδιά, την αίσθηση ότι "κατέχουν" μια ιδέα επειδή έχουν συμβάλλει στο σχηματισμό της.

Το εργαστήριο είναι λοιπόν απλά ένας σύντομος τρόπος σχηματισμού μαθησιακής εμπειρίας μέσω της οποίας αυτός που μαθαίνει δραστηριοποιείται πνευματικά και σωματικά , δημιουργώντας νοήματα ή κατανοώντας. Αυτό που αποτελεί βάση για δράσεις μπορεί να είναι αντικείμενα ή υλικά προς έρευνα ή χρήση, ή προβλήματα προς επίλυση, ή στοιχεία προς εξέταση και συζήτηση. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι μια κατασκευή, η επίλυση ενός προβλήματος, ένα πλάνο, η αναγνώριση μιας σχέσης ανάμεσα σε άτομα, ένα κριτήριο ή μια ομάδα κριτηρίων. Ίσως το πιο σημαντικό, να είναι η γενικότερη κατανόηση για το πως επιτυγχάνονται ή σχεδιάζονται τέτοια αποτελέσματα.

Τα δύο μέρη αυτού του βιβλίου έχουν δημιουργηθεί για να χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα και όχι το ένα μετά το άλλο. Ωστόσο, αποτελούν διακριτά τμήματα του βιβλίου, προκειμένου να παρέχουν σε όσους σχεδιάζουν μαθήματα, ευελιξία στην επιλογή ή τον συνδυασμό μεθοδολογικών και πρακτικών στοιχείων, τα οποία είναι κατάλληλα για τους συγκεκριμένους στόχους τους.

Το Πρώτο Μέρος αναφέρεται στις διδακτικές μεθόδους που αφορούν στην ενεργητική μάθηση στις Φυσικές Επιστήμες. Συγκεκριμένα στο Πρώτο Κεφάλαιο μέσα από τις δραστηριότητες του εργαστηρίου, εισάγονται θεωρίες για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αρχίζουν (σταδιακά) να αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους, για τον τρόπο με τον οποίο ασκούνται στις επιστημονικές διαδικασίες, για τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσουν δεξιότητες και για τη σημασία των αρχικών ιδεών των παιδιών ως σημεία εκκίνησης της μάθησης.

Το Δεύτερο Κεφάλαιο προτείνει στους δασκάλους και στους φοιτητές των Παιδαγωγικών Τμημάτων κάποιες δραστηριότητες στις Φυσικές Επιστήμες και την Τεχνολογία, τις οποίες καλούνται να δοκιμάσουν πρώτα μόνοι τους και στη συνέχεια να τις εφαρμόσουν με τα παιδιά. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν "σταθμισμένα" τεστ, απλές τεχνολογικές ασκήσεις αλλά και τεστ διατύπωσης υποθέσεων. Προτείνονται δε, τρόποι, για το πώς οργανώνονται αυτού του είδους οι δραστηριότητες για τα παιδιά.

Στο Τρίτο Κεφάλαιο σχολιάζονται οι δραστηριότητες που διεκπεραιώθηκαν στο Δεύτερο Κεφάλαιο εστιάζοντας στις ενέργειες που έκανε ο εκπαιδευτικός ή το παιδί, και τονίζοντας τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να έχει μια δραστηριότητα για να συντελεί στη μάθηση. Παρουσιάζεται ένας κατάλογος που αποσκοπεί στον εντοπισμό των στοιχείων που χαρακτηρίζουν μια δραστηριότητα ως επιστημονική, καθώς επίσης και στον καθορισμό των δραστηριοτήτων που θα χρησιμοποιηθούν, προκειμένου να επιτευχθεί ενεργητική μάθηση.

Το Τέταρτο Κεφάλαιο ασχολείται με την απόκτηση δεξιοτήτων στις επιστημονικές διαδικασίες, μέσω δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζονται ως "κύκλος διαδικασιών". Η συζήτηση οδηγεί σε προτεινόμενους "δείκτες" δεξιοτήτων και στάσεων.

Το Πέμπτο Κεφάλαιο ξεκινά από την σπουδαιότητα της ανάπτυξης δεξιοτήτων στις επιστημονικές διαδικασίες και στάσεων. Περιγράφεται η γενική φύση της προόδου και της εξέλιξης των δραστηριοτήτων που ευνοούν την άσκηση στις επιστημονικές διαδικασίες. Ακολουθούν προτάσεις, για το πώς μπορούν να συμβάλλουν οι δάσκαλοι στην ανάπτυξη καθεμιάς από αυτές τις δεξιότητες και τις στάσεις.

Το Έκτο Κεφάλαιο επανέρχεται σε θέματα του Πρώτου Κεφαλαίου, δηλαδή στη συζήτηση σχετικά με τις προϋπάρχουσες ιδέες των παιδιών και στην αντιμετώπιση της μάθησης ως διαδικασίας αλλαγής αυτών των ιδεών. Η ανάπτυξη των ιδεών των παιδιών περιγράφεται με γενικούς όρους, τονίζοντας τη φύση της προόδου και γενικές στρατηγικές που βοηθούν τα παιδιά να εξελίξουν τις ιδέες τους προς την επιθυμητή κατεύθυνση.

Το Έβδομο Κεφάλαιο αναφέρεται στη γλώσσα και στη συμβολή της στη διαδικασία της παρουσίασης ή ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων μιας έρευνας. Η σημασία της συζήτησης μεταξύ των παιδιών στην ανάπτυξη των ιδεών τους, αν και είναι μια άποψη που χαρακτηρίζει ολόκληρο το βιβλίο, εξετάζεται εδώ με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Η σχέση γλώσσας και σκέψης εξετάζεται μέσα από καταγεγραμμένες συζητήσεις ανάμεσα σε δασκάλους και μαθητές. Τίθεται το πρόβλημα για το αν και πότε θα πρέπει να εισαχθεί επιστημονικό λεξιλόγιο, ενώ προτείνονται τρόποι ανίχνευσης των εννοιών που αποδίδουν τα παιδιά σε επιστημονικούς όρους. Επίσης προτείνονται τρόποι μέσω των οποίων ενθαρρύνονται τα παιδιά ώστε να ανακοινώνουν τις σκέψεις τους και να καταγράφουν τα ευρήματα τους.

Το Όγδοο Κεφάλαιο αφορά στις ερωτήσεις των παιδιών και στην αναγκαιότητα να θέτονται και να συζητούνται όλων των ειδών οι ερωτήσεις μέσα στην τάξη. Οι ομαδικές δραστηριότητες συμπληρώνονται από κατάλληλες ερωτήσεις, που έχουν κατηγοριοποιηθεί. Επίσης προτείνονται ενδεικτικές ερωτήσεις οι οποίες όταν γίνονται από τους δασκάλους ενθαρρύνονται οι μαθητές να ερευνούν και γενικότερα να χρησιμοποιούν επιστημονικές διαδικασίες.

Το Ένατο Κεφάλαιο αναφέρεται στην αξιοποίηση του περιβάλλοντος εκτός της σχολικής αίθουσας για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, ξεκινώντας από την ιδέα μιας πορείας παρατηρήσεων και προτείνοντας άξονες για την μελέτη μιας περιοχής του σχολείου. Εισάγονται ιδέες για την πιο επισταμένη επιστημονική μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος οι οποίες σχετίζονται και με το υλικό του Δέκατου Πέμπτου Κεφαλαίου.

Το Δέκατο Κεφάλαιο είναι το πρώτο από τα δύο που αναφέρονται στην αξιολόγηση της μάθησης. Δίνεται μια σύντομη εισαγωγή για τους διαφορετικούς τύπους αξιολόγησης ανάλογα με τους διαφορετικούς στόχους. Γίνεται λόγος για τη σημασία της αξιολόγησης ως μέρος της διδασκαλίας. Προτείνονται διάφοροι μέθοδοι για να αξιολογούνται οι ιδέες των παιδιών κατά την συμμετοχή τους σε δραστηριότητες μέσα στην τάξη αλλά επισημαίνεται και η συμβολή της παρατήρησης στην αξιολόγηση δεξιοτήτων και στάσεων. Δίνεται επίσης μεγάλη έμφαση στη σημασία του σχεδιασμού δραστηριοτήτων έχοντας κατά νου την αξιολόγηση.

Το Ενδέκατο Κεφάλαιο ασχολείται με την τυπική αξιολόγηση επιστημονικών εννοιών και δεξιοτήτων. Τα τεστ και οι εξετάσεις πρέπει, αν πρόκειται να εφαρμοστούν στην πράξη, να θέτουν αντικειμενικούς στόχους για ενεργητική μάθηση. Προτείνονται παραδείγματα που επιτρέπουν την μελέτη γραπτών ερωτήσεων με σκοπό να αξιολογηθεί η κατανόηση και όχι η απομνημόνευση, καθώς και κάποιες δεξιότητες στις επιστημονικές διαδικασίες. Δίνονται επίσης ιδέες για την διατύπωση τέτοιων ερωτήσεων.

Στο Δωδέκατο Κεφάλαιο τονίζεται η μεγάλη σημασία που πρέπει να δοθεί στην αξιολόγηση των μαθησιακών ευκαιριών για όλους τους μαθητές στις Φυσικές Επιστήμες. Δίνονται παραδείγματα καταλόγων που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι δάσκαλοι προκειμένου να αξιολογήσουν τις ευκαιρίες για ενεργητική μάθηση που παρέχουν οι ίδιοι στους μαθητές τους καθώς και το βαθμό στον οποίο οι μαθητές εκμεταλλεύονται αυτές τις ευκαιρίες. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην παροχή κατάλληλων ευκαιριών στους μαθητές και των δύο φύλων, επίσης αυτών με διαφορετικό εθνικό υπόβαθρο και αυτών με γλωσσικές και άλλες μαθησιακές δυσκολίες.

Στο Δεύτερο Μέρος του βιβλίου προτείνονται παραδείγματα δραστηριοτήτων για τη τάξη, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αρχικά από τους δασκάλους και στη συνέχεια από τα ίδια τα παιδιά. Η εξάσκηση στις δραστηριότητες αυτές κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών αποσκοπεί, πρώτο να τους δώσει την ευκαιρία να τις εκτελέσουν σύμφωνα με τον προσωπικό τους ρυθμό και δεύτερο να τους ενθαρρύνει ώστε να οργανώσουν και αυτοί στη συνέχεια παρόμοιες δραστηριότητες για τους μαθητές τους, στο μάθημα των Φυσικών Επιστημών όταν θα διδάσκουν στις τάξεις τους. Μόνο μέσω της εμπειρίας μπορεί ο δάσκαλος ή ο οποιοσδήποτε να καταλάβει τι αλήθεια σημαίνει ενεργητική μάθηση, και ακόμη περισσότερο, να γευτεί τη χαρά και τον ενθουσιασμό που πρέπει να νιώθουν οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν Φυσικές Επιστήμες και που λίγοι είχαν την ευκαιρία να γευτούν κατά την προσωπική τους εκπαίδευση.

Το Δέκατο Τρίτο Κεφάλαιο αποτελεί μια γενική εισαγωγή στην αξιοποίηση δραστηριοτήτων στην τάξη, οι οποίες προφανώς αποτελούν παραδείγματα, και δεν συνιστούν ένα πλήρες πρόγραμμα σε κάποιο από αυτά τα θέματα. Μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα, δίνεται η ευκαιρία να συζητηθούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των φύλλων εργασίας και προτείνεται, μέρος της απασχόλησης των δασκάλων με δραστηριότητες να είναι η σχεδίαση και η κριτική δικών τους φύλλων εργασίας κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους.

Τα επόμενα Κεφάλαια από το Δέκατο Τέταρτο έως το Δέκατο Έβδομο έχουν παρόμοιο σκεπτικό. Δηλαδή προηγείται μια σύντομη εισαγωγή και ακολουθούν μερικές σελίδες που παρουσιάζουν δραστηριότητες με ανοικτό τρόπο, πράγμα το οποίο προτρέπει σε έρευνα[1].

[1] Σημείωση της μεταφράστριας:

Πιο συγκεκριμένα οι δραστηριότητες που παρουσιάζονται σ’ αυτά τα κεφάλαια αφορούν στις παρακάτω θεματικές ενότητες :

· Δέκατο Τέταρτο κεφάλαιο, «τα παιδιά και το νερό»

· Δέκατο Πέμπτο κεφάλαιο, «τα παιδιά και το περιβάλλον τους»

· Δέκατο Έκτο κεφάλαιο, «Παιδιά, Κάτοπτρα και Είδωλα»

· και Δέκατο Έβδομο κεφάλαιο, «τα παιδιά και οι ζυγοί»